Entellektüel Standartlar

Prof.Dr.Linda Elder'ın Kritik Düşünce (Nobel:2016) kitabından kısaltılarak alınmıştır

​

Bütün akıl yürütmeler sekiz öge içerir ve her biri olası bazı hatalara sahiptir. 

 

1.Bütün akıl yürütmeler bir amaç içerir.

• Amacınızı açık bir şekilde ifade etmek için zaman ayırın.

• Önemli ve gerçekçi amaçlar seçin.

• Benzer amaçlardan kendi amacınızı ayınn.

• Amacınızın adaletli olduğundan emin olun. (Amacınız başkalarının haklarını ihlal etmemeli.)

• Düzenli olarak amacınıza odaklanıp odaklanmadığınıza ve hedefinizden sapmadığınıza emin olun.

​​

2.Bütün akıl yürütmeler bir şeyi anlamak, bazı sorunların bir çaresine bakmak ve problemleri çözmek için bir girişimdir.

• Konunun içindeki sorunu açık ve eksiksiz bir şekilde belirtmek için zaman ayırın.

• Sorunun ne ifade ettiğini ve alanını netleştirmek için pek çok faklı yoldan sorunu ifade edin.

• Ana sorunu yapabildiğiniz ölçüde küçük somnlara bölün.

• Ne tür bir sorunla (tarihsel, ekonomik, biyolojik vb. olabilir) uğraştığınızı ve sorunun tek bir cevabı olup olamadığını, tek bir fikrin sorunu olup olmadığını ya da akıl yürütmek için birden fazla bakış açısı gerekip gerekmediğini tespit edin.

• Meselenin karmaşıklığını değerlendirin. (Meseleyi derinlemesine ele alın.

​​

3.Tüm akıl yürütmeler varsayımlara dayanır.

• Varsayımlannızı açık bir şekilde teşhis edin ve onların savunulabilir olup olmadıklarını belirtin.

• Sizin bakış açınıza göre varsayımlarınızın nasıl şekillendiğini düşünün.

 

4.Bütün akıl yürütmeler birtakım bakış açıları temel alınarak yapılır.

• Bakış açınızı açık bir şekilde belirtin.

• Diğer konu ile ilgili bakış açılarını araştırın ve onların güçlü ve zayıf yönlerini belirleyin.

• Tüm görüşleri değerlendirirken tarafsızlığa özen gösterin.

​

5.Bütün akıl yürütmeler veri, bilgi ve kanıta dayanır.

• Kendinizi, sahip olduğunuz veriler tarafından desteklenen savlan kullanacak şekilde sınırlayın.

• Sizin pozisyonunuza ters düşen veya sizi destekleyen bilgileri araştırın.

• Sahip olduğunuz tüm bilgilerin açık, doğru ve elinizdeki konuya uygun olduğuna emin olun.

• Yeterli miktarda veri topladığınıza emin olun.

• Özellikle konu ile ilgili tüm önemli bilgileri göz önünde bulundurduğunuzdan emin olun.

​

6.Bütün akıl yürütmeler, kavramlar ve fikirler aracılığı ile yansıtılır ve şekillenir.

• Esas fikirleri açık bir şekilde teşhis edin.

• Kavramlar için altematifkavramlar veya altematif tanımlan göz önünde bulundurun.

• Kavranılan dikkatli ve eksiksiz kullandığınıza emin olun.

• Kavramları savunulabilecek şekilde kullanın (temel anlamlarını bozacak şekilde değil).

​

7.Bütün akıl yürütmeler bizim verileri anlamlandırmamızı ve sonuç oluşturmamızı sağlayacak çıkarımlar veya yorumlar içerir.

• Sadece kanıtların atıfta bulunduğu çıkanmlan yapın.

• Varsayımları, birbirleri ile olan tutarlılıklarına göre kontrol edin.

• Çıkarımlannıza sebep olan varsayımları belirtin.

• Çıkanmlannızın mantıklı bir bilgiye dayalı olduğuna emin olun.

​

8.Bütün akıl yürütmeler bir şeye sebep olur ve bazı çıkarımlar ve sonuçlar içerir.

• Akıl yürütmenizden kaynaklanan mantıksal göndermelerin ve sonuçların peşini bırakmayın.

• Olumlu veya olumsuz göndermeleri araştırın. '

• Olası bütün önemli sonuçlan göz önünde bulundurun.

​